Öfke; sevinç, korku, üzüntü gibi en temel insani duygularımızdandır. Çoğunlukla, hayal kırıklığı, engellenmişlik, zorlanma, çaresizlik, haksızlığa uğrama gibi durumlarda ortaya çıkar.
Bebeklik döneminde raftaki oyuncağa uzanamama, erken çocuklukta bireyselleşme arzusu artan çocuklarda bir şeyi tek başına yapmasına izin vermemek, okul dönemi çocuklarında artan sorumluluklar, akran ilişkilerindeki zorlanmalar, ergenlik döneminde hormonal değişikliklerle birlikte otoriteye karşı duyulan öfke normaldir.
Öfke her ne kadar normal bir duygu olsa da çocuk 4 yaşını geçmesine rağmen şiddetli öfke nöbetleri her gün birkaç kez oluyor, uzun sürüyor ve kolay yatışmıyorsa öfkeyle ilgili bir problemin varlığından söz edebiliriz.
Aile içinde anne-baba çatışması yaşanıyorsa, ebeveynler arasında çocuğa karşı tutarsız yaklaşımlar varsa, çocuk ihmal ediliyorsa, kendini ifade edecek alanı yoksa öfke krizleri kaçınılmazdır.
Neler Yapılabilir?
- Yemek, uyku gibi çocuğun birincil ihtiyaçları mümkün olduğunca ertelenmemeli
- Çocuğun öfke nöbetleri hangi durumlarda, nerede, ne zaman oluyor bunu tespit edip önlem alınmalı
- Çok ani, hazır olmadığı isteklerde bulunulmamalı. Örn: parkta oynarken hadi gidiyoruz demek yerine 5 dk daha oyna sonra gideceğiz diye önden bilgi vermek daha doğru olacaktır
- Fikirleri dikte etmek yerine seçenek sunmak çocuğun öfkesinin önüne geçecektir
Öfke Patlamaları Esnasında Ne Yapılabilir?
- Sert tepkilerden kaçınmak, ebeveyn olarak sakin ve soğukkanlı olmak fayda sağlayacaktır
- O esnada öfkeli olan çocukla konuşmaya çalışmak ortamın hararetini arttıracaktır. Kriz esnasında odak sorunun çözülmesi değil çocuğun sakinleşmesi olmalıdır. Herkes sakinleştikten sonra konuşulup çözüme kavuşulabilir ve çocuğun öfkesini nasıl yönetebileceği anlatılabilir
- Çocuk kalabalık bir ortamdaysa daha sakin bir ortama yönlendirilebilir
- Kriz ile istediğini elde eden çocuğun bir dahaki sefere de bu yöntemi kullanacağı unutulmamalı ve inatlaşmadan uzlaşılmalıdır.
Ebeveynler doğru bildiklerini uygulamasına rağmen çocuğun öfke kontrolüne yardımcı olamayabilir. Bu durumlarda mutlaka bir uzmandan destek almak gerekir
